ช็อกโกแลตซีสต์
ในทางการแพทย์เรียกว่า endometriotic
cyst เป็นอาการแสดงออกในรูปแบบหนึ่งของโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญเติบโตผิดที่หรือ
endometriosis โรคนี้พบได้บ่อยมากในผู้หญิงที่อยู่ในช่วงวัยเจริญพันธุ์หรือวัยที่ยังมีประจำเดือนนั่นเอง
เกิดจากสาเหตุใด?
ในปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงของโรคนี้แม้จะมีข้อมูลจากงานวิจัยมากมาย
แต่เชื่อว่าน่าจะเกิดจากการไหลย้อนกลับของเลือดประจำเดือนเข้าไปในอุ้งเชิงกราน
ทำให้เกิดการฝังตัวของเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกเข้าไปในอวัยวะต่างๆ โดยเฉพาะรังไข่
แล้วเกิดกลายเป็นซีสต์หรือพังผืดได้
ในคนที่มีภูมิคุ้มกันปกติจะสามารถกำจัดเซลล์เหล่านี้ได้ แต่ในคนที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง
ซึ่งอาจเกิดจากกรรมพันธุ์หรือสภาวะแวดล้อมที่ไม่ปกติก็จะไม่สามารถทำลายเซลล์เหล่านี้ได้
และเกิดการเจริญของเซลล์ผิดปกตินี้ในที่สุด
อาการและการแสดงออกเป็นอย่างไร?
เนื่องจากการเจริญเติบโตของเซลล์ผิดปกติหรือผิดตำแหน่งมักจะเกิดกับอวัยวะอุ้งเชิงกราน
อาการที่นำมาจึงเกี่ยวข้องกับระบบสืบพันธุ์ ได้แก่
- อาการปวดประจำเดือน มักมีความรุนแรงเพิ่มขึ้นในแต่ละเดือน จนกระทั่งการใช้ยาแก้ปวดไม่ได้ผล ในบางรายอาจปวดมากจนต้องฉีดยาแก้ปวดก็มี นอกจากนี้อาการปวดท้องน้อยเรื้อรังหรืออาการเจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์ในช่วงใกล้ประจำเดือนก็อาจเป็นอาการของโรคได้เช่นกัน
- ภาวะมีบุตรยาก เกือบ 1 ใน 5 รายของสตรีที่มีบุตรยากพบโรคนี้ร่วมด้วย เชื่อว่าการฝังตัวของเซลล์ที่ผิดปกติทำให้เกิดพังผืดไปขัดขวางการปฏิสนธิ หรืออาจสร้างสารบางอย่างที่ทำให้ไม่เหมาะสมต่อการตั้งครรภ์
- ซีสต์รังไข่ เป็นตำแหน่งที่พบบ่อยที่สุด โดยเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกที่ไหลย้อนออกมาในอุ้งเชิงกรานจะฝังตัวที่รังไข่และสร้างเลือดประจำเดือนและกลางเป็นถุงน้ำ เมื่อเวลาผ่านไปเลือดในถุงน้ำจะข้นจนมีลักษณะเป็นสีน้ำตาลคล้ายช็อกโกแลต จึงทำให้เรียกติดปากกันไป ถ้าขนาดไม่ใหญ่มาก เช่น น้อยกว่า 5 เซนติเมตร ผู้ป่วยส่วนมากจะยังไม่มีอาการ ต่อมาเมื่อมีขนาดใหญ่ขึ้นหรือมีพังผืดมาเกาะจึงอาจมีอาการปวดได้ ในกรณีที่โชคร้ายซีสต์หรือถุงน้ำแตกออก ทำให้เลือดในถุงกระจายไปในช่องท้อง เกิดอาการปวดท้องอย่างรุนแรงคล้ายไส้ติ่งแตก
แพทย์จะวินิจฉัยอย่างไร?
เมื่อไปพบแพทย์
แพทย์จะอาศัยประวัติที่ทำให้สงสัยโรคนี้ ร่วมกับการตรวจภายในและอัลตราซาวนด์
แต่การวินิจฉัยที่แน่นอนต้องอาศัยการตรวจทางพยาธิหรือนำชิ้นเนื้อไปตรวจ
ซึ่งอาจทำได้ทั้งการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้อง หรือการผ่าตัดผ่านกล้อง กรณีเป็นถุงน้ำแพทย์จะต้องแยกโรคจากถุงน้ำชนิดอื่นๆ
โดยเฉพาะถุงน้ำที่เกิดจากเนื้อมะเร็ง โดยช็อกโกแลตซิสต์เองพบน้อยที่จะเกิดร่วมกับโรคมะเร็ง
ขอบคุณข้อมูลจาก
HealthToday : นพ.ชำนาญ แท่นประเสริฐกุล สูตินรีแพทย์
ภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น